كتاب "فيلم هايي از ايران"، آلمان
نويسنده: روبرت ريشتر
نوبت عاشقی
بدون شك محسن مخملباف معروفترين فيلمساز نسل جوان ايراني است كه كار فيلمسازي را پس از انقلاب شروع كرده اند. او در دهه هفتاد از اعضاي يك گروه سياسي ـ نظامي بود كه عليه رژيم شاه فعاليت مي كرد. در سال ۱۹۷۴ به دليل اقدام به خلع سلاح يك پليس دستگير و به پنج سال زندان محكوم گرديد و با شروع انقلاب همچون ديگر زندانيان سياسي آزاد شد. طي سال هاي ۱۹۸۰ و ۱۹۸۱ چند داستان كوتاه و يك رمان از او منتشر شد و در سال ۱۹۸۱ با همكاري تني چند از هنرمندان "حوزه انديشه و هنر" را پايهريزي كرد و از ۱۹۸۲ شروع به ساختن فيلم هاي سينمايي كرد . سه فيلم اخير وي (دستفروش، بايسيكل ران و عروسي خوبان) او را به عنوان معروفترين كارگردان ايراني در موقعيت فعلي مطرح ساخت. عامل بسيار مهمي كه باعث اعتلاي كيفيت فيلم هاي او مي شود اين است كه به كنكاش و تحليل واقعيات مي پردازد…
نگاه تيزبين ، جسورانه و بي پروا و اغلب مسحور كنندة مخملباف به سرزمين و موطنش، نه تنها در "عروسي خوبان" كه حتي در دو فيلم جديدش ـ كه در جشنواره فيلم فجر تهران در فوريه ۱۹۹۱ به نمايش درآمدند ـ نيز به خوبي مشخص و قابل درك است. نمايي در شب از "شبهاي زاينده رود" پلاكاردهاي زنان هرزه كه به دست امواج رودي در اصفهان سپرده ميشوند و در كنار آن انبوه توده مردم كه به طرفداري از انقلاب اسلامي تظاهرات مي كنند. كمي بعد : معلولاني افسرده و دلسرد، مرداني بر روي صندلي هاي چرخدار و در كنار آن ها افرادي در بيمارستان كه قصد خودكشي با سم را داشته اند و با دارويي قي آور به زندگي دوبارهاي بازگردانيده مي شوند. اين تصاوير كه درست در نقطه مقابل ذهنيت وباورهاي شرقي قرار دارند ، از نااميدي و شكي سخن مي رانند كه نسبت به اهداف وعده داده شده در انقلاب اسلامي ، وجود دارد .
در فيلم هاي محسن مخملباف نه فقط اهداف و يا ضرورت هاي انقلاب، كه حتي عدم اجرا و وفاداري به تعهداتي كه در خصوص آزادي، برابري و رفاه به مردم داده شده بود، نيز مورد بحث و بررسي قرارمي گيرد.
تصاويري بدبينانه در هر دو فيلم جديد مخملباف: با استفاده از روش فاصله گذاري به سبك گدار، مخملباف سه روايت از داستان رابطه بين يك زن و دو مرد را به ما نشان ميدهد. گورستاني با پرتو آفتاب زمستاني. اين روايات از داستان رابطه مثلثي را احاطه كرده است، داستآن هايي كه در ميان قبرها آغاز و در همان جا نيز خاتمه مي يابند. هر سه روايت به مرگ مي انجامد . راه حل و گريزي وجود ندارد. مخملباف با اين فيلمش از زندگي روزمره ايراني مي گريزد. "نوبت عاشقي" برخلاف ديگر آثار او در تركيه ـ ونه در ايران ـ تهيه شده است. برخلاف بسياري از فيلم هاي ايراني، فيلم هاي او آشكارا و به وضوح با ترس و هراس با آينده رقم خورده اند.
از آنجا كه مخملباف با فيلم هاي قبلي خود، از جمله "دستفروش" و يا "عروسي خوبان" با صراحت تمام خود را به عنوان فردي مؤمن و معتقد به انقلاب اسلامي ، به گونه اي نقادانه و پرسشگرانه در برابر انقلاب قرار داد، فيلم هايش با استقبال بي نظيري روبهرو مي شود و در طي برگزاري جشنواره، صف هاي طويلي در مقابل سينماهايي كه فيلم هاي جديد او را نمايش مي دادند، به وجود آمد.
